Οδικοί χάρτες από την Ελλάδα

This page in English

Εισαγωγή

Η Ελλάδα απέκτησε την ανεξαρτησία της στους νεότερους χρόνους ήδη από το 1830, αλλά παρέμεινε -σε σχέση με την υπόλοιπη Ευρώπη- οικονομικά πίσω, έχοντας αγροτική οικονομία ακόμα και μετά τον Α' Παγκόσμιο Πόλεμο. Στο διάστημα του Μεσοπολέμου μία σειρά από πραξικοπήματα και εωτερικές διαμάχες και αργότερα η Κατοχή από τους Γερμανούς, κράτησαν τη χώρα σε υπανάπτυξη. Το 1947 αποτράπηκε μία προσπάθεια να περάσει η χώρα στο ανατολικό μπλοκ και το συμβάν αυτό την κατέταξε πλέον στις χώρες με δυτικό προσανατολισμό, καταφέρνοντας να λάβει οικονομική βοήθεια, για να λειτουργήσει ως αντίβαρο στα κομμουνιστικά καθεστώτα των υπόλοιπων βαλκανικών χωρών. Έτσι, έφτασε αργότερα στο να ενταχθεί στις Ευρωπαϊκές Κοινότητες το 1981, με την οικονομία της να αναπτύσσεται γοργά τα τελευταία 25 χρόνια, ενισχυόμενη και από το μαζικό τουρισμό.

Με ενεργειακούς όρους, η Ελλάδα υποφέρει από έλλειψη φυσικών πόρων, στηριζόμενη πριν το Β' Παγκόσμιο Πόλεμο αποκλειστικά στη Ρουμανία για πετρέλαιο. Ο περιορισμένος τομέας πετρελαιοειδών της χώρας, είχε ως αποτέλεσμα να ελκύει μονάχα εκείνες τις υπερεθνικές που δραστηριοποιούνται στα Βαλκάνια, όπως η Shell και η Petrofina. Μεταπολεμικά, η χώρα έγινε το νοτιο-ανατολικό προκεχωρημένο φυλάκιο της Ευρώπης για τις ελεύθερες αγορές, με δίκτυο σταθμών εξυπηρέτησης από τη Shell, τη Mobil, την BP, την Caltex/Texaco, τη Fina, την ΕΣΣΟ-ΠΑΠΠΑΣ και την Total. Αυτή η κατάσταση δεν επέτρεψε την ανάπτυξη τοπικών-εθνικών εταιρειών, με εξαίρεση το υπολογίσιμο δίκτυο εξυπηρέτησης της εταιρείας Μαμιδάκης.

Τη δεκαετία του 1980, οι εταιρείες πετρελαιοειδών πέρασαν σε έντονα ανταγωνιστική φάση, καθώς άρχισαν να λειτουργούν διυλιστήρια που ανήκαν σε ελληνικές εταιρείες. Η ΕΣΣΟ-ΠΑΠΠΑΣ πουλήθηκε στα ΕΛΛΗΝΙΚΑ ΠΕΤΡΕΛΑΙΑ (ΕΚΟ-ΕΛΔΑ - διάδοχος ΜΑΜΙΔΑΚΗ), ενώ η Fina πουλήθηκε στην BP. Διάφορες ανεξάρτητες αλυσίδες αναπτύχθηκαν ταχύτατα κατά τη διάρκεια της δεκαετίας του 1990, συμπεριλαμβανομένων των JetOil, ΕΛΙΝ (ΕΛΙΝΟΪΛ) και Avin, (η τελευταία ανήκει κυρίως στη Saudi Aramco). Στο τέλος της δεκαετίας, τα κεφάλαια της Mobil πέρασαν στην BP, (όπως συνέβη και σε όλη την υπόλοιπη Ευρώπη), ενώ η Texaco αποσύρθηκε από την αγορά ανταλάσσοντας το δίκτυό της αποκτώντας ένα αρκετά μικρότερο δίκτυο σταθμών της Shell στη Βρετανία. Τη δεκαετία του 2000, συνέχισαν να εμφανίζονται μικρότερες φίρμες, αναπτυσσόμενες με εξαιρετικά ταχείς ρυθμούς, όπως η Aegean, η Dracoil, η Revoil και η Cyclon - σήμερα υπάρχουν δέκα περίπου τέτοιες ανεξάρτητες εταιρείες με περισσότερους από 100 σταθμούς εξυπηρέτησης η καθεμία.

Χάρτες

Και οι πέντε ανωτέρω χάρτες είναι της δεκαετίας του 1960, μία περίοδο που ξένοι (κυρίως Βρετανοί και Γερμανοί) αυτοκινητιστές ξεκινούσαν για πρώτη φορά να διασχίσουν οδικώς τη Γιουγκοσλαβία με προορισμό την Ελλάδα. Παρόλο που είναι γνωστό ότι εκδόθηκαν ακόμα παλαιότεροι χάρτες (όπως ένας θαυμάσιος της Mobilgas, που δείχνει τις αμαξιτές οδούς, αλλά και τις ημιονικές), είναι πολύ δύσκολο να ανευρεθούν. Οι ανωτέρω χάρτες της Mobil και της Shell εκδόθηκαν και οι δύο το 1963. Στο χάρτη της Mobil (που έχει κλίμακα 1:1.170.000) είναι σημειωμένοι όλοι οι σταθμοί εξυπηρέτησης της εταιρείας. Στην πίσω πλευρά του χάρτη απεικονίζεται η Ευρώπη. Ο χάρτης της Shell σχεδιάστηκε στην Ελλάδα από τους Κ. Φλωριά/Θ. Δημοσθένους σε κλίμακα λίγο μεγαλύτερη. Σημειώνονται σε αυτόν τα σημεία εισόδου της χώρας (με αυτοκίνητο και με πλοίο), οι σταθμοί ανεφοδιασμού της Shell για τις θαλαμηγούς καθώς και για την Αθήνα. Και οι δύο εκδόσεις που προαναφέρθηκαν, έχουν τα τοπωνύμια γραμμένα μονάχα με λατινικούς χαρακτήρες. Ο χάρτης της BP (με κλίμακα 1:1.000.000) που εκδόθηκε τον επόμενο χρόνο, σχεδιάστηκε από την ίδια χαρτογραφική ομάδα, αλλά με διαφορετικό στυλ και τοπωνύμια σε λατινικούς και ελληνικούς χαρακτήρες. Αντίτυπα του χάρτη της BP που διανεμήθηκαν μέσω της Τουριστικής Υπηρεσίας Λονδίνου συμπεριλάμβαναν ένα φυλλάδιο με τα στοιχεία και τις διευθύνσεις είκοσι ενός πρατηρίων της εταιρείας με 24ωρη λειτουργία.
Ο χάρτης της ΕΣΣΟ (1965) είναι σχεδιασμένος σε στυλ παρόμοιο με των υπολοίπων χωρών, αλλά για τα τοπωνύμια των μικρών πόλεων και χωριών χρησιμοποιούνται μόνο ελληνικοί χαρακτήρες. Σχεδιάστηκε στο Λονδίνο από τον George Philip & Son σε κλίμακα 1:1.000.000. Οι παλαιότεροι χάρτες της ΕΣΣΟ δεν παρουσίαζαν την Ελλάδα σε δικό της φύλλο, αλλά πάντα μαζί με τη Γιουγκοσλαβία (σε μικρότερη κλίμακα, ως συμπληρωματικοί χάρτες του φύλλου "Αυστρία").
Ο τελευταίος χάρτης είναι μία γερμανική έκδοση της Shell, σχεδιασμένος από την Mair στη Στουτγγάρδη το 1968. Διανεμήθηκε από όλους τους σταθμούς της Shell και τα βιβλιοπωλεία σε όλη την Ευρώπη.

Η Κέρκυρα έγινε γνωστή χάρη στα βιβλία του Gerald Durrell και ο χάρτης που απεικονίζεται εδώ προέρχεται από το νησί αυτό (1965). Πέραν του χάρτη του νησιού, περιέχει σχέδιο της πόλης της Κέρκυρας. Είναι σχεδιασμένος από τον Κ.Φλωριά. Ο επόμενος είναι της Mobil του 1967. Απεικονίζει πάλι το νησί της Κέρκυρας και έχει ένα πολύ ωραίο χειροποίητο κάλυμμα. Το σκίτσο του καλύμματος παριστάνει ένα πρατήριο της BP και δύο αυτοκίνητα. Το πρατήριο που διαφημίζεται είναι του "Μάνεση". Ο χάρτης γράφει σε πέντε διαφορετικές γλώσσες: "Τηλεφωνήστε στο 3-70 και θα έρθει υπάλληλος να πάρει το αυτοκίνητό σας για να το φέρει στο νέο μας πρατήριο-σταθμό εξυπηρέτησης στην Κέρκυρα". Ο χάρτης έχει κλασικό σχεδιασμό και περιέχει τουριστικές πληροφορίες στα αγγλικά, στα γαλλικά, στα γερμανικά και στα ιταλικά. Επίσης, περιέχει κατάλογο των ξενοδοχείων και των καζίνο στα αγγλικά και στα ελληνικά.

Το 1970 η Shell εκδίδει μία σειρά από πέντε χάρτες, με σχεδιαστή πάλι τον Κ.Φλωριά. Το πέμπτο από τα τεύχη καλύπτει όλη την Ελλάδα στη μία πλευρά, ενώ στην πίσω πλευρά υπάρχουν λεπτομερείς χάρτες της Κρήτης, της Κέρκυρας, της Ρόδου, καθώς και των αρχαιολογικών χώρων Δήλου και Κνωσσού. Το δεύτερο τεύχος (χάρτες 3/4) της Mobil (δεκαετίας 1980;), έχει εξαιρετική χαρτογράφιση από τον Δημήτριο Τσοπέλα. Πωλούνταν ολόκληρο το σετ των τεσσάρων τευχών, σε σκληρή θήκη από PVC (πλαστικό), συμπεριλαμβανομένου και ενός φυλλαδίου με τα στοιχεία όλων των ξενοδοχείων, καθώς και επιλεγμένων κάμπινγκ.

Οδικοί χάρτες εταιρειών πετρελαιοειδών στην Ελλάδα εκδόθηκαν επίσης από την Caltex, τη Fina, την Texaco και πιθανώς από την Total (όσον αφορά τις παλιές υπερεθνικές εταιρείες). Αν και δεν έχουν επισημανθεί χάρτες που να εκδόθηκαν από εταιρείες πετρελαιοειδών ελληνικών συμφερόντων (ΜΑΜΙΔΑΚΗΣ, ΕΛΙΝΟΪΛ, JETOIL, ΕΚΟ, AVIN OIL, ΠΕΤΡΟΛΑ), θα μπορούσε να συμβεί, καθώς έχουν γίνει πλέον αρκετά μεγάλες και έχουν τη δυνατότητα να το πράξουν. Πάντως, υπάρχει τέτοια πληροφορία για την ΕΚΟ.

Παρακαλώ, στείλτε μου e-mail εάν μπορείτε να με βοηθήσετε σχετικά με αυτές ή οποιεσδήποτε άλλες εταιρείες πετρελαιοειδών που να σχετίζονται με έκδοση ελληνικών οδικών χαρτών.

This page in English		Αρχική σελίδα	Νέες σελίδες
	Κατάλογος εταιρειών		Ευρετήριο χωρών
Κείμενο και σχεδίαση © Ian Byrne, 2004-5, Translation: George Kollias